Water- en bodembeheer helpt jouw je tuin beter in te richten. Aan de hand van adviezen van specialisten wordt je stap voor stap geholpen.
En anders vind je natuurlijk ook via Wikipedia alles wat je zoekt. Wij zijn er fan van, en als je deze site bezoekt, denk dan ook even aan een donatie voor alle bijdragers…
Bodemverbetering
Karsten de Pauw – WaterLeider
Een mooie tuin begint bij een goede en gezonde bodem. Is dat niet het geval dan kun je er wat aan doen door Bodem Verbetering. Wanneer de bodem rijk aan humus en luchtig is, groeien en bloeien de planten goed. Daarnaast houdt een gezonde bodem bijzonder veel water vast waardoor je tuin gemakkelijker de droge zomers kan overleven. Hieronder zijn alvast enkele tips om er aan te beginnen.
Wil je deze tekst(en) gebruiken voor jezelf, een werkstuk of een publicatie. Dat mag, maar wel met bronvermelding van WaterLeider en een link naar onze website! No Copyright – Open Source
Compost toevoegen
Compost is een geweldige manier om organisch materiaal toe te voegen aan uw bodem. Het is gemakkelijk te maken met keukenafval en tuinafval, en het verbetert de structuur en het watervasthoudend vermogen van de bodem.
Bladmulch gebruiken
Bladmulch is gemaakt van herfstbladeren die zijn vermalen tot kleine stukjes. Het voegt organisch materiaal toe aan de bodem en helpt bij het vasthouden van water.
Groenbemesters zaaien
Groenbemesters zijn planten die worden geplant om de bodem te verbeteren. Ze helpen bij het vasthouden van voedingsstoffen en het voorkomen van erosie. Voorbeelden van groenbemesters zijn klaver, haver, en wikke.
Koffiedik toevoegen
Koffiedik is een goede bron van stikstof, fosfor en kalium, alle drie zijn belangrijke voedingsstoffen voor planten. Strooi de koffiedik rond uw planten en werk het in de bodem.
Bodemtest uitvoeren
Als u niet zeker weet welke voedingsstoffen uw bodem nodig heeft, kunt u een bodemtest laten uitvoeren. Hiermee kunt u bepalen welke voedingsstoffen ontbreken en welke bodemverbeteraars u moet gebruiken om de bodem te verbeteren.
Gebruik vermicompost
Vermicompost is compost die is gemaakt door wormen. Het is een zeer rijke bron van voedingsstoffen en kan de groei en gezondheid van uw planten verbeteren.
Voeg mineralen toe
Sommige bodems hebben extra mineralen nodig om gezond te blijven. Kalk is bijvoorbeeld een veelgebruikte aanvulling om de pH-waarde van de bodem te verhogen. Kies echter wel de juiste mineralen voor uw specifieke bodemtype en gewassen.
Gebruik biologische meststoffen
Biologische meststoffen zijn gemaakt van natuurlijke materialen zoals dierlijke mest, bloedmeel en beendermeel. Ze werken langzaam in de bodem en helpen bij het verbeteren van de bodemstructuur en de wateropname.
Pas vruchtwisseling toe
Vruchtwisseling is een systeem waarbij u de gewassen op verschillende plaatsen in uw tuin roteert, jaar na jaar. Dit helpt bij het voorkomen van bodemuitputting en ziektes die zich kunnen ophopen in de bodem.
Met deze tips kunt u de kwaliteit van uw bodem verbeteren en een gezonde, vruchtbare tuin creëren.
Meer over het onderwerp bij de specialist in Nederland op gebied van bodembeheer >> Bio-Kultura
Composteren – Water- en Bodembeheer
Instructie en tips van Milieu centraal
Ga je zelf composteren, dan kun je kiezen uit verschillende systemen. Welke jij kiest, wordt bepaalt door de grootte van je tuin, de hoeveelheid te composteren afval en de verhouding tussen tuin- en keukenafval. Als je geen tuinafval hebt, is een gesloten systeem het meest geschikt; dit kan ook op het balkon of in de keuken staan.
Composthoop en open compostbak
Voor een composthoop zijn enkele vierkante meters buitenruimte nodig. Een vrij liggende hoop moet bij de opzet minimaal 1,5 meter hoog, breed en lang zijn. De composthoop zal later inzakken door het composteringsproces. De composthoop kan los op de grond gelegd worden, of in een bak van hout, gaas, takken of wilgentenen. Maar je kunt de bodem beter afdekken met bijvoorbeeld tegels; als je de composthoop dan afgraaft, is duidelijk waar de bodem begint.
Compostvat voor in de tuin
In tuinen met weinig ruimte zijn gesloten houten of plastic compostvaten geschikter. Deze kun je in de meeste tuincentra kopen.
Compostvat voor keuken of balkon
In de keuken, op je balkon of een binnenplaatsje kun je ook keukenafval composteren. Daarvoor bestaan verschillende kleinere systemen, zoals de composteertrommel en de wormenbak.
Zo maak je de ideale composthoop
Besteed de nodige aandacht aan de composthoop of het -vat. Dan voorkom je dat er broeikasgassen ontstaan.
- Zorg voor goede doorluchting. Zorg voor voldoende lucht in de hele composthoop. Dat doe je door ongeveer elke zes weken de composthoop geheel ondersteboven te keren (‘omzetten’). Dat versnelt het composteerproces. In een halfopen of gesloten compostvat kun je organisch afval niet omzetten. In zo’n systeem is een gevarieerde gft-samenstelling extra belangrijk.
- Zorg voor variatie. Een composthoop moet zo gevarieerd mogelijk zijn: vochtig en droog materiaal, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, snoeihout, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval). Heb je veel tuinafval, leg dit dan niet in één keer, maar in porties op de composthoop.
- Zorg voor voldoende vochtigheid. De composthoop mag niet te nat of te droog worden. Af en toe een beetje water is prima, maar bij te veel regen spoelen de voedingsstoffen uit, of kan een tekort aan lucht ontstaan in de composthoop. Plaats de composthoop dus niet onder een afdak, en ook niet in een open veld. Onder een boom, half beschut tegen zon en regen, is een goede plek.
Water Basis en Bron
De bodem is de basis, het water is de bron. Breng je die twee in balans, dan zorgt dat voor sterke en mooiere planten.WaterLeider informeert je over waterbeheer, om te inspireren tot actie over te gaan. Want met een goed gebruik van regenwater, bewaar je in tijden van teveel voor wanneer er te weinig is.Met deze tekst bieden we je handvatten om zelf aan de slag te gaan met waterbeheer in en om je huis. Na het lezen van deze mini handleiding kun je je voorbereiden op zowel grote als kleine aanpassingen.
Fases
Om een goed beeld te krijgen van hoe je je actie op waterbeheer start, is het belangrijk om de hele waterloop in fases te knippen. De laatste fase -Gebruiken- moet je in beeld hebben voordat je invulling geeft aan de eerste 3 fases: Opvangen, Bewaren, Zuiveren. Immers het uiteindelijke doel is mede bepalend voor bijvoorbeeld de bereikbaarheid en filtermethode.
Opvangen
In Nederland hebben we het voordeel dat de meeste daken al een perfecte opvangplek zijn en vaak gaat de regen van het naar de regenpijp (ook wel hemelwaterafvoer genoemd). In het geval van de regenpijp, kun je kiezen voor:
een vulautomaat, die onderbreekt de waterstroom om de ton mee te vullen en als de ton is alsnog retour. Je kan hierbij er ook voor kiezen om op een hoog punt van de ton een overstort te maken. Dan laat je het water in de tuin stromen, wat weer goed is voor bodem(leven).
Of
De regenpijp omleiden naar de ton en dan via een gat in de deksel de ton te vullen. Let wel op dat je of een retour naar de pijp maakt of een overstort. Zodat de ton niet overstroomt.
Als er geen regenpijp is, dan kun je een ton zonder deksel neerzetten of kiezen voor een ton met een plantschaal bovenop.
Bewaren
Kan op veel manieren en met veel soorten materiaal. Het meest voor de hand liggende is een regenton. Die zijn het makkelijkst te krijgen en er is altijd wel een plek voor te vinden. Het plaatsen is relatief simpel. Qua omvang kan je het beste kijken wat de behoefte is voor het doel waar je het voor gaat gebruiken. Stelregel is tussen de 10 en 15 milimeter water per vierkante meter, per week in de droge periodes. Bewater pas als de blaadjes slap gaan hangen, anders raken de planten teveel gewend. De maat van je ton stem je dus af op het oppervlak van je tuin.
Andere opties voor grootschaliger opvang dan een regenton zijn. IBC tanks 1.000 liter per stuk. Tanks van kunststof of beton die je (deels) kan ingraven. Een behoorlijke klus, maar het grote voordeel is dat je veel kubieke liters kan bewaren zonder ruimte bovengronds te verliezen. Een extra optie is een waterzak in bijvoorbeeld je kruipruimte of schuur. Die is makkelijker in transport en plaatsen. Let op: stilstaand water in je berging is gevoelig voor zonlicht en warmte voor het vermeerderen van algen en bacteriën. Zorg dus voor een lichtdicht exemplaar of betimmer de berging. Tegen warmte kun je kiezen voor een schaduwplek, onder de grond of met isolatie erom. Ingraven kan alleen als de berging er voor gemaakt is of met extra versteviging. Immers als je vat leeg is dan drukt de bodem en/of grondwater ertegen.
Zuiveren
We gaan meestal uit van het bewaren van water voor je planten, maar ook voor andere doeleinden zoals toiletspoeling kan het worden ingezet. De meest voorkomende vormen van zuivering vind je hieronder op volgorde van mate van zuiverheid. Voor professioneel gebruik zijn filtersets beschikbaar die voor alle fases gebruikt kunnen worden.
Let op: koppel nooit regenwater aan drinkwaterleidingen, wil je drinkwater als suppletie, zorg dan voor een door lucht gescheiden breaktank.
Grof, tegen takjes, blaadjes, et cetera. Dat kan met een bolrooster aan het begin van de regenpijp, via een bladspuwer in de regenpijp. Je bent vrij om zelf te experimenteren met bijvoorbeeld wol of een oude panty.
Middel, tegen zand en dierlijke ontlasting. Dit kan met geotextiel.
Fijn, tegen kleine vaste deeltjes zoals algen. Dat gaat het makkelijkst met zilverzand.
Zuiverend, voor bacterieen, virussen, zware metalen en chemie. Doe je effectief met actieve koolstof en/of UV licht.
Gebruiken
Waar ga je het bewaarde water voor gebruiken? Voor jezelf of om de natuur een handje te helpen? Er zijn nog meer doelen waar je in eerste instantie misschien niet aan dacht…
Groen binnen en buiten bewateren
Hiermee heb je de minimale zuivering nodig, alleen een grof filter is genoeg. Bedenk van te voren dat je het water makkelijke zult willen tappen. Uit een regenton in de gieter komt het meest voor. Let op dat je vat voldoende hoogte heeft zodat de gieter onder de kraan past. Ook kun je kiezen voor het koppelen van een slang aan je kraan. Er is natuurlijk niet dezelfde druk als uit de waterkraan, maar om te vloeien werkt het prima. Sommige kranen hebben ook een gardena aansluiting waar je een koppelstuk op kan klikken.
Kies je voor een tuinslang op druk, dan kan dat met een pomp. Gebruik hiervoor een dompelpomp of aanzuigpomp. Als je veel druk nodig hebt voor bijvoorbeeld een langere afstand is een hydrofoorpomp het meest geschikt. En voor de liefhebber een zwengelpomp, dat kan ook een aanvulling zijn op de inrichting van je tuin.
Bodem, bodemleven en diersoorten
Door te infiltreren help je alles wat leeft onder de grond. Een vochtige bodem is van enorm belang om schimmels, bodemdiertjes en insecten een gezonde omgeving te bieden. (we zien daarom Water- en Bodembeheer als een geheel). Dat levert weer meer soorten op én meer aantallen. Bijvoorbeeld de regenworm die weer andere diersoorten als egels en vogels aantrekken. Hiervoor is wel een goede zuivering nodig omdat anders metalen en chemie onbedoeld meer de bodem intrekken. De concentratie neemt toe met de hoeveelheid water die door de grond sijpelt. Een steeds vaker gebruikte methode is via een wadi, een aanrader als je er de plek voor hebt!
Wil je het voor je vijver gebruiken let dan op de PH waarde, die moet je meten en bijstellen voor je het erin doet. Een aanvulling op je vijver is werken met Effectieve Microbacteriën.
Andere bestemmingen die je zelf aan kan vullen:
Koelen met verdamping of verneveling
Verzwaren, vul bijvoorbeeld je parasolvoet
Toilet spoelen
Schrobben van buitenruimte en tuinmeubels
Top 3 Tips
1) Voorkom uitdrogen
Bij >> Bio-Kultura weten ze alles van het belang van een goed vochtbalans in je bodem. Uitdrogende grond zorgt voor een verminderd bodemleven en afname voedingsstofffen. Zorg dat je bodem is afgedekt, zodat het vocht minder snel verdampt. Waarom bij watertips? Omdat wat er niet uit de bodem gaat, er ook niet in hoeft. Bij een bodem met bijvoorbeeld mulch of begroeiing is 5 liter water per m2 per week nodig. Bij een open grond het dubbele!
2) Shop circulair
Voor je portemonnee en het milieu is het goed om eens te kijken in een kringloopwinkel of verkoopsite voor tweedehands spullen. Zo zijn er afgedankte tonnen te vinden of als je handig bent knutsel je zelf wat van een oud wijnvat, een kliko of IBC tank. Het gaat om het bergend vermogen, dus wat je neemt maakt niet uit. Zodra je er een toevoerpunt op zet en een kraan is het een regenton.
3) Let op oorsprong materialen
Zowel bij nieuwe als tweedehandse materialen voor waterberging is het verstandig om kritisch te zijn naar de oorsprong van het materiaal. Tweedehands vaten uit de transportsector zoals bondelvaten of iBC tanks kunnen sporen van chemie bevatten. Check bij de leverancier wat erin heeft gezeten. Vaak is het melasse of plantaardige olie en dan is het na een spoelbeurt prima. Ook bij nieuwe regentonnen kan er iets zijn. Vooral het uitlogen van kunststof onder invloed van zon en water kan slecht zijn voor de waterkwaliteit en het (micro) ecosysteem. Als iets te goedkoop is, let dan op het soort plastic.
Kweken op hooi
# Een uitgebreide tip Van Sharonne de Weger van Roffahof, voor meer inspiratie en tips bezoek haar > instagram kanaal”>>> instagram kanaal
# Binnenkort haar eigen pagina op deze site bij de Tips en Inspiratie
Het is gegrond op de Ruth Stout methode.
Het begint met het bedekken van de aarde met een laag hooi van minimaal ca. 20 cm.
Bij voorkeur in de herfst. Maar eigenlijk kan het ieder moment. In het voorjaar kan het ook prima en heb je zeker goede oogst.
Gedurende het jaar voeg je steeds weer nieuwe hooi toe, zodat de aarde goed bedekt blijft.
Wanneer je wilt zaaien, schuif je het hooi opzij en zaai je de zaden op de aarde. Als de plantjes gaan groeien en groter worden, schuif je het hooi weer voorzichtig er omheen. Aardappelen kun je gewoon onder het hooi leggen, hoeft niet eens in de aarde. Je krijgt dan prachtige schone aardappelen die in het hooi groeien. Ook knoflook en uien kan prima op die manier.
Een van de grote voordelen is ook dat je gewoon kunt starten op een veldje waar nog gras aanwezig is. Omdat je een dusdanig dik pak hooi aanbrengt, krijgt het aanwezige gras (en andere kruiden die er groeien) geen zonlicht en verstikt het. Daarmee wordt het direct voedsel voor het bodemleven.
Voor de Ruth Stout methode wordt hooi geadviseerd in plaats van stro. Omdat hooi beter dan stro afdekt (een fijnere structuur heeft, waardoor er veel minder zonlicht doorheen komt). Daarbij bevat hooi veel meer mineralen dan stro, zodat het bodemleven en daarmee de planten veel voeding krijgen.
10 Voordelen van de Ruth Stout methode:
1.Het bespaart je echt heel veel tijd (zowel in aanleg, in onderhoud als in oogsten).
2.Je hoeft niet te ploegen.
3.Je hoeft geen onkruid te wieden.
4.Je hoeft geen water te geven.
5.De grond wordt er heel los ervan.
6.De grond blijft vochtig waardoor uitdroging voorkomen wordt.
7.Het hooi vergaat langzaam en verbeterd de aarde.
8.Doordat het verrottingsproces wat zich afspeelt in het hooi, zorgt het ervoor dat het net wat warmer is waardoor de planten in het voorjaar en najaar er duidelijk profijt van hebben.
9.Je kunt starten met deze methode op zowat iedere grondsoort.
10.Het is gewoon een hele leuke en ook mooie manier van groenten kweken.
Vijver aanleggen
Waterplantenkwekerij R. Moerings is de grootste waterplantenkweker van Europa. Sinds dit voorjaar is ze een van de duurzame leveranciers waarmee Steck samenwerkt. Heb je een vijver in je tuin, of ben je van plan er een aan te leggen? René Verspuij van kwekerij Moerings vertelt niet alleen hoe je dat doet, maar ook hoe je een vijver op een natuurlijke manier onderhoudt. Daarnaast deelt hij de ins en outs van op welke manier een vijver bijdraagt aan een betere omgeving.
Tekst: Anoek van der Leest
Een vijver in je tuin is weer helemaal in. Kun je vertellen hoe dat komt?
‘Er spelen twee grote ontwikkelingen die mensen op een andere manier naar hun tuin doen kijken: de pandemie en de gevolgen van klimaatverandering. Door de lockdowns zijn meer mensen meer aandacht gaan besteden aan hun directe omgeving. Ik denk dat mensen hun woning en tuin in die periode veel meer zijn gaan waarderen. Het geld dat normaal naar vakanties ging, werd onder andere besteed aan een nieuwe tuininrichting.
Kun je een aantal klimaatvoordelen van een vijver noemen?
‘Water trekt leven aan, en dat is erg goed voor de biodiversiteit. Ook is een vijver heel handig voor het opvangen van regenwater. Door klimaatverandering regent het vaker en harder. Het vele water dat valt, kan niet op tijd in de grond zakken. Je tuin blijft daardoor te lang nat en kan in het slechtste geval zelfs je huis in lopen. Met een vijver wordt je tuin in één keer veel veerkrachtiger als het gaat om watermanagement.
Er zijn ook steeds meer hete dagen in Nederland. Een vijver is dan prettig, omdat deze verkoelend werkt. Dat verkoelende effect is niet alleen fijn voor jezelf, maar ook voor de planten en dieren in je tuin.
Met de aanleg van een vijver creëer je een mini-ecosysteem dat zichzelf beter kan beschermen tegen extreem weer. Overigens zien we nog een leuke ontwikkeling op dit vlak: mensen kiezen steeds vaker voor een zwemvijver in plaats van een chloorzwembad.’
En die zijn natuurlijk ook veel beter voor het klimaat.
‘Precies. Zwemvijvers werken met natuurlijke filtersystemen, waardoor je geen chemische middelen nodig hebt om het water schoon te houden. Bepaalde soorten waterplanten onttrekken veel stikstof aan het water, waardoor algen geen kans krijgen om zich te ontwikkelen. Dat stikstof zit van zichzelf in het water en zonder waterplanten is het alleen maar voeding voor algen. Zonder waterplanten wordt je water dus groen. Het gaat erom dat je het evenwicht in je water goed krijgt. Dat geldt ook voor gewone vijvers. Een vijver moet je zien als een soort openlucht aquarium. Door het gebruik van folie sluit je het af van allerlei natuurlijke processen. Daarom is een aangelegde vijver anders dan een natuurlijke vijver. Waterplanten hebben bijvoorbeeld mineralen nodig. Die moet je zelf toevoegen, anders gaan je planten dood. Bij Moerings hebben we een productlijn ontwikkeld waar dit soort natuurlijke mineralen in zitten. Hiermee voed je je waterplanten, die op hun beurt het water algenvrij voor je houden. Daar hoeven dus helemaal geen chemicaliën bij aan te pas te komen.’
Vanuit de overheid wordt het gebruik van chemische middelen in en rond de tuin al een tijdje ontmoedigd. Is het niet een kwestie van mensen goed informeren over de voordelen van natuurlijke gewasbeschermingsmiddelen? Dat het niet alleen beter is in het tuinonderhoud, maar ook een heel goed alternatief voor vijveronderhoud?‘Jarenlang hebben mensen geprobeerd om bijvoorbeeld algen te verdelgen met een flesje chemicaliën. Dat werkt wel, maar je maakt er ook de rest van je waterplanten mee kapot. Wat er vaak gebeurde was dat mensen een aantal keren achter elkaar zo’n middel gebruikten, concludeerden dat het toch niet werkte en vervolgens de hele vijver dichtgooiden. Dat is zo jammer!
Wij zijn dus heel blij met de huidige trend. Nu we steeds meer begrijpen van natuurlijke processen, snappen we ook beter wat wél werkt in een vijver: het gaat erom het evenwicht in het ecosysteem te vinden en te behouden. Hoe meer mensen dit weten, des te meer vijvers het zullen overleven. Wat dat betreft zijn we op de goede weg.’
Is duurzaamheid ook een belangrijk onderdeel in jullie bedrijfsvoering?
‘We proberen onze processen zo duurzaam mogelijk in te richten inderdaad. Zo hebben we bijvoorbeeld veel bassins waarin we regenwater opvangen, dat we gebruiken om de planten onder water te zetten. Dat doen we met een ingenieus eb- en vloedsysteem, waarin we het water steeds opnieuw gebruiken. Onze planten groeien in kassen, maar die hoeven we nauwelijks te verwarmen. Alleen als het vriest, verwarmen we een beetje bij. De rest van de warmte komt gewoon van de zon. Doordat de kassen bestaan uit een nieuw soort diffuus glas dat het zonlicht in heel veel stukjes breekt, is er nergens schaduw in de kas en komt er voldoende warmte binnen. Nu met de gascrisis zijn we extra blij met dit systeem!’
Moerings is al een paar jaar de grootste waterplantenkweker in Europa. Dat is een behoorlijke verdienste! Hoe is dat zo gekomen?‘Het bedrijf is zo’n dertig jaar geleden opgericht door Ronald Moerings. Hij is samen met zijn oom begonnen met een klein kwekerijtje in Boskoop. In 1997 is het bedrijf verhuisd naar Roosendaal en nam Ronald het helemaal over. Onder zijn leiding groeide het bedrijf uit tot de grootste waterplantenkweker in Europa. Tragisch genoeg is Ronald zes jaar geleden omgekomen bij een auto-ongeluk. Twee jaar lang hebben we op een soort automatische piloot gewerkt om dit enigszins te boven te komen. Gelukkig was hij bij leven heel goed in delegeren, waardoor het bedrijf na zijn overlijden overeind is gebleven. Zijn vrouw Fiona is momenteel directeur. Dankzij haar visie hebben we de afgelopen vier jaar weer enorm kunnen groeien. Daar zijn we best heel trots op!’
Open Source Copyright – moreel kompas
WIL JE DEZE TEKSTEN GEBRUIKEN? MAG! Maar… laat het even weten en voeg onderstaande tekst toe aan jouw versie van Water- en Bodembeheer.
WaterLeider is een team van groene doeners met opgestroopte blauwe mouwen. De groep bestaat uit een aantal autonoom opererende WaterLeiders die ieder voor zich én als groep dezelfde doelen nastreven. Met name het vergroten van waterbewustzijn, toegevoegd groen en ondersteunen van de biodiversiteit staat hierbij voorop. Bij voorkeur wordt gewerkt met circulaire materialen en in een mensvriendelijke opzet. Goed om te weten, ze werken volgens een ecologisch verdien model, met milieuwinst als doel. De inkomsten zijn een middel om dat te bereiken. Ze zijn vooral actief in de stedelijke omgeving, daarom is het motto: Elke stad verdient een fijne leefomgeving. Voor elke vorm van leven.