Tegelwippen enzo

WaterLeider deelt tips en inspiratie van de website NK tegelwippen zodat je je alvast kan inlezen voordat het volgende wipseizoen begint.

NK Tegelwippen

Elk jaar in maart start het NK Tegelwippen. Elk jaar is het een spannende wedstrijd te worden. Gemeenten gaan met elkaar de strijd aan en alle bewoners kunnen meedoen door tegels te wippen. Het leuke is dat uiteindelijk iedereen wint…

Wanneer tegels worden vervangen door gras, bloemperken, bomen en geveltuinen, wordt Nederland meer klimaatbestendig, behaaglijker voor insecten en dieren, koeler op warme dagen én veel mooier!

Geveltuin aanleggen

STAP 1: BEPAAL WAAR JE TEGELS GAAT VERVANGEN

Een open deur, maar denk goed na over de locatie van de te wippen tegels. je kunt bijvoorbeeld checken of er veel licht valt op de tegels die je wippen wilt, of dat er juist vaak regen blijft liggen. Dat is weer belangrijk voor het soort planten dat je kiest. Maar misschien nog wel belangrijker: Zorg er vooral voor dat je toestemming hebt om op de betreffende plek tegels te wippen!

STAP 2: VERWIJDER DE TEGELS

Wrik de tegel eerst los met een spade of schep en wip hem er dan uit. De eerste tegel is meestal het moeilijkst, daarna is het zo gepiept. De tegels kun je weer opnieuw gebruiken. Wil je de tegels niet meer hebben? In sommige gemeenten worden ze gratis opgehaald, in andere kun je ze gratis wegbrengen. Kijk op de website van je gemeente of dit bij jou ook het geval is.

STAP 3: GRAAF HET ZAND AF & PLAATS TUINAARDE

Planten vinden zand niet fijn. Graaf daarom minimaal 30 centimeter zand af en vervang deze door biologische tuinaarde. Controleer bij je gemeente of zij het afgegraven zand ophalen. Je kunt het overtollige zand ook gebruiken om wat reliëf te maken in je tuin. Met hogere en lagere delen grond creëer je optimale omstandigheden voor verschillende soorten planten.

STAP 4: PLANTEN OF ZAAIEN

Nu ben je klaar om te gaan planten! Wij adviseren dat je zaden of bollen gebruikt, of ga voor kleine voorgekweekte planten. Grote voorgekweekte planten hebben namelijk een grotere milieubelasting. Vergeet niet: onder elke tegel schuilt 900 cm2 puur groen geluk. Dus, genieten maar van je groene tuin!

Spot the Small Five

Meer groen in je tuin = meer beestjes. Niets om bang voor te zijn; de meeste beestjes zijn juist heel leuk! Onbekend maakt alleen onbemind, dus vroegen we natuurjournalist Kirsten Dorrestijn alles over deze kleine kruipers (en glijers, want ook slakken kun je in de tuin vinden). Kirsten noemt zichzelf ook wel de kleine beestjes-ambassadeur van Nederland, en in juni 2022 verscheen haar eerste boek: ‘Het boek van de kleine dieren (en de wat grotere)’.

Deze informatie is afkomstig van nk-tegelwippen.nl

De juiste persoon om ons meer te vertellen over de ‘Small Five’, zoals we ze genoemd hebben. Want de big five kennen we allemaal, alleen daar moet je zo ver voor reizen! Daarnaast zijn deze kleine vijf dieren nét zo interessant én kun je naar ze op zoek in je eigen tuin. Ga je mee op safari? Presenting the small five: de zweefvlieg, de hommel, de regenworm, de slak en de kikker! Je kunt meer lezen over deze diertjes, of ga hiermee meteen op safari in je eigen tuin. (leuk voor groot en klein).

Boomspiegel vergroenen

De boomspiegel. De wat? De boomspiegel, oftewel de vaak zanderige grond rondom de boomstam waardoor lucht en water de wortels van de boom kunnen bereiken. In boomspiegel vergroenen leer je hoe je die leuk kunt benutten!

De boom heeft het liefst zo min mogelijk tegels op zijn worteloppervlak, het liefst is de open ruimte rondom de boomstam even groot als de boomkruin. Deze ruimte is de boom in de stad vaak niet gegeven. Gelukkig zie je steeds meer initiatieven die zich inzetten voor blije boomspiegels.  Laura -niet geheel toevallig ook actief voor WaterLeider- legt het aan je uit.
>> Meer tips

Tegelwipinstructie

STAP 1: BEPAAL WAAR JE TEGELS GAAT VERVANGEN

Een open deur, maar denk goed na over de locatie van de te wippen tegels. je kunt bijvoorbeeld checken of er veel licht valt op de tegels die je wippen wilt, of dat er juist vaak regen blijft liggen. Dat is weer belangrijk voor het soort planten dat je kiest. Maar misschien nog wel belangrijker: Zorg er vooral voor dat je toestemming hebt om op de betreffende plek tegels te wippen!

STAP 2: VERWIJDER DE TEGELS

Wrik de tegel eerst los met een spade of schep en wip hem er dan uit. De eerste tegel is meestal het moeilijkst, daarna is het zo gepiept. De tegels kun je weer opnieuw gebruiken. Wil je de tegels niet meer hebben? In sommige gemeenten worden ze gratis opgehaald, in andere kun je ze gratis wegbrengen. Kijk op de website van je gemeente of dit bij jou ook het geval is.

STAP 3: GRAAF HET ZAND AF & PLAATS TUINAARDE

Planten vinden zand niet fijn. Graaf daarom minimaal 30 centimeter zand af en vervang deze door biologische tuinaarde. Controleer bij je gemeente of zij het afgegraven zand ophalen. Je kunt het overtollige zand ook gebruiken om wat reliëf te maken in je tuin. Met hogere en lagere delen grond creëer je optimale omstandigheden voor verschillende soorten planten.

STAP 4: PLANTEN OF ZAAIEN

Nu ben je klaar om te gaan planten! Wij adviseren dat je zaden of bollen gebruikt, of ga voor kleine voorgekweekte planten. Grote voorgekweekte planten hebben namelijk een grotere milieubelasting. Vergeet niet: onder elke tegel schuilt 900 cm2 puur groen geluk. Dus, genieten maar van je groene tuin!

Spelen in het groen

Opgroeiende kinderen ontwikkelen zich. Dit doen ze mentaal, maar ook fysiek. En deze fysieke ontwikkeling is nu precies wat onder druk staat. Wist je dat het aantal kinderen dat dagelijks buiten speelt is gedaald naar 14%, terwijl de beeldschermtijd toeneemt tot wel twee uur per dag? Hiermee voldoet maar 61% van de 4 tot 12-jarigen aan de nationale bewegingsrichtlijn! Dit terwijl bewegen super veel voordelen heeft: het helpt kinderen sterkere botten en spieren op te bouwen en hun gewicht onder controle te houden. Daarnaast kan beweging het risico op gezondheidsproblemen verlagen. Ook bevordert bewegen de motoriek die bij een groot deel van de kinderen (ruim) onvoldoende is. En bewegen is ook nog eens leuk! Kinderen zitten letterlijk en figuurlijk lekkerder in hun vel.

VERMINDERDE BAND MET DE NATUUR

De toenemende verstedelijking, de opkomst van zittende bezigheden zoals tv kijken
en gamen zorgen er onder andere voor dat kinderen steeds minder in contact komen met natuur. Door het gebrek aan ervaringen met natuur in de kinderjaren krijgen kinderen steeds minder een band met natuur. Dat is echt foute boel, dus hier moeten we iets aan doen!

Hoe kun je dit voorkomen? Nou, bijvoorbeeld door schoolpleinen te vergroenen! Ben je nog niet overtuigd? Dit zijn de voordelen van een groen schoolplein:

  • Kinderen doen andere beweeg- en zintuiglijke ervaringen op.
  • Buitenspelen op een groen plein zorgt ervoor dat kinderen daarna hun aandacht beter bij de lesstof kunnen houden.
  • Groene schoolpleinen brengen kinderen in contact met natuur, waardoor ze een positieve houding tegenover de natuur hebben.
  • Een groen schoolplein maakt het voor leerkrachten aantrekkelijker om buiten les te geven! Hoe leuk is dat?
  • Een groen schoolplein stimuleert de biodiversiteit.

GROEN SCHOOLPLEIN IN ROTTERDAM

Maar hoe pak je zo’n vergroeningsproject aan? Vanessa heeft hier ervaring mee. In augustus 2023 is ze begonnen met het vergroenen van het schoolplein bij Coöperatie Burgemeester 46, een collectief van creatieve makers en ambachten uit Rotterdam Overschie. Het schoolplein hoort bij dit verzamelgebouw. Twee jaar hebben ze zitten broeden op hun masterplan, om het schoolplein te vergroenen en klimaatbestendiger te maken. Omdat het schoolplein vlak langs de A13 ligt, is deze vergroening ook voor de buurt meer dan welkom!

Inmiddels hebben ze ruim 1200 m2 aan tegels gewipt en ze zijn nóg niet klaar. De voorzijde van het gebouw wordt ook nog onder handen genomen. Veel tegels worden opnieuw gebruikt voor paden en plantenvakken. Ook is er een grote Wadi (een soort groene greppel) van 56m3 aangelegd, waar de gewipte tegels goed van pas komen. Deze zijn hier namelijk opnieuw gebruikt.

Wel hadden ze wat professionele hulp nodig: bij de tuinverbouwing voor het graven van de afwatering naar de Wadi en de Wadi zelf. “Dit konden we zelf echt niet doen!” aldus Vanessa. Een prachtig project, waar Vanessa en haar collega’s mooie herinneringen aan hebben. “Met voor sommigen nog blijvende herinneringen, bij de fysio!” grapt ze.

OOK DE KINDEREN ZELF ZIJN OVERTUIGD!

Hoe vinden de kinderen het zelf eigenlijk, zo’n groen schoolplein? Dat vroegen we aan Leerkracht Robert van de Oranjeschool. Samen met zijn leerlingen bezocht hij de Speeldernis, een inspirerende natuurspeel- en leerplek, ter inspiratie van hun groenblauwe schoolplein. Leerkracht Robert stapt als één van de eersten met laarzen en al het water in. “Het is genieten dit. Kinderen komen in een andere mindset. Op een stenen schoolplein is al bepaald hoe je met alles moet spelen. Een groene plek als dit is veel intuïtiever en daagt uit tot fantasie, creativiteit en ontdekken. Kijk ook hoe sociaal de leerlingen bezig zijn. Zelfs de stoerste van het plein staat nu lekker met modder te spelen. Wat me ook opvalt? Normaal gesproken zijn er snel veel grenzen, maar kinderen kunnen heel goed hun eigen grenzen bepalen.”

Ook Ian Mostert, projectleider Kind en Natuur bij IVN Natuureducatie, is overtuigd van de voordelen van groene schoolpleinen. Hij is betrokken (geweest) bij zo’n 80 vergroeningstrajecten, een echte ervaringsdeskundige dus: “Naast de voordelen in de groei en ontwikkeling van kinderen zijn er ook voordelen op grotere schaal. Zo zien we dat kinderen zich minder vervelen, minder gepest wordt en er minder ruzies zijn tussen kinderen onderling (heel fijn voor de leerkrachten dus!), maar ook dat groene schoolpleinen in de buurt voor verbroedering zorgen.”

“We zijn betrokken geweest bij de vergroening van een schoolplein waar voorheen gedeald werd en waar gezinnen écht niet kwamen. De nieuwe directrice heeft het schoolplein vergroend, in een participatietraject waar leerlingen zelf ook inspraak hadden in wat ze graag zouden willen met het schoolplein. Het schoolplein zou na de vernieuwing 24/7 opengesteld worden. Ondanks de ‘risico’s’ die hier aan vast zaten heeft ze alsnog besloten om het te vergroenen, omdat ze zo geloofde in de buurtfunctie die deze ruimte zou kunnen innemen. En dat is gebeurd: zelfs de mensen die in het begin kritisch waren klopten bij haar aan en zeiden ‘hé, moeten wij de planten water geven voor je?’. Rondom dat plein heeft zich echt een gemeenschap gevormd.”

GO TEAM!

“Het is echt prachtig om te zien wat voor positieve invloed groen heeft op de ontwikkeling van kinderen en ook kan helpen om complexe thema’s behapbaar te maken”, vervolgt Ian. “Zo waren we bij een school waar we stromend water hadden toegevoegd in het ontwerp. De vorige dag had de juffrouw aan een groep kleuters een plaatje laten zien van een stuwdam. We zagen een groep van circa 8 kinderen uit deze klas samen de zandbak in gaan. Ze hadden ieder een andere rol: een paar waren aan het sjouwen, twee kindjes gingen alles uitdenken en coördineren, een derde zat het geheel te observeren. Ze hadden een teampje gevormd! Wat bleek: ze wilden het principe van die stuwdam zelf na proberen te maken. Dit was dus een spel op basis van wat ze geleerd hadden, het onderzoek op basis van de informatie die ze hadden gekregen. Het spelen in groen draagt dus op veel verschillende manieren bij aan de ontwikkeling van kinderen en hun leerproces.”

ZELF AAN DE SLAG?

Werk je zelf op een school met een grijs schoolplein en wil je aan de slag met het vergroenen? IVN Natuureducatie helpt je op weg! Ze hebben een handig stappenplan gemaakt zodat je het wiel zelf niet opnieuw uit hoeft te vinden.

Je kunt ook altijd aankloppen bij IVN Natuureducatie voor hulp. Ian geeft aan: “Denk vooral goed na wat jullie visie rondom het groene schoolplein is en hoe het plein ook in de toekomst goed gebruikt en onderhouden kan worden. Als de kinderen en de verbinding met de natuur maar centraal staan in de doelstelling, dat is het allerbelangrijkst. Dan denken we graag met jullie mee!

Planten in de droogte

We hebben in Nederland steeds vaker last van droogte, met name in de zomer en het voorjaar. Hoe meer groen in je tuin, hoe minder heet en droog deze wordt. En naast water opvangen, kun je ook water besparen. Door bijvoorbeeld bloeiers te planten die goed tegen droogte kunnen. We zetten er daarvan tien op een rij, met dank aan Stichting Steenbreek.

SIERUI – ALLIUM Deze sierlijke bloemen kun je het beste in het najaar planten. Ze houden van zon en lokken veel insecten.

TROMPETKLIMMER – CAMPSIS Maak van je tuin een tropisch walhalla met deze vrolijke trompetvormige klimplant. De plant houdt van zon en warmte, maar is ook goed winterhard. Laat ‘m in een stevige pergola klimmen (met hier en daar een steundraad) of tegen de muur.

KRUIPENDE AMERIKAANSE SERING – CEANOTHUS THYRSIFLORUS VAR. REPENS Deze lage brede struik krijgt in mei-juni prachtige helderblauwe bloemen. Het glanzende donkergroene blad is wintergroen. Houd niet van nattigheid maar staat graag op een beschutte, warme (en droge) plek.

CHOISYA – CHOISYA ‘AZTEC PEARL Een vrolijke toevoeging aan je tuin én geurt lekker kruidig. Houd van warmte, maar is ook wintergroen. Bloeit wit in mei, en later in de zomer vaak nog een keer.

VALSE CHRISTUSDOORN – GLEDITSIA TRIACANTHOS Bomen met fijn blad en meestal een luchtige open kroon. Er zijn verschillende soorten Christusdoornen, zoals de ‘Globosa’ en ‘Elegantissima’ en de geelbladige ‘Sunburst’.

OOIEVAARSBEK – GERANIUM MACRORRHIZUM Deze tuin Geraniums zijn uitstekende bodembedekkers die lang bloeien en onkruid prima onderdrukken. Zet ze in de volle zon of beschaduwd naast of onder andere planten. Achter de Geraniums zitten klinkt zo gek nog niet!

KORAALHERTSHOOI – HYPERICUM X INODORUM Een gemakkelijke droogtetolerante tuinplant. Bloeit geel en is in allerlei verschillende beskleuren verkrijgbaar. Als je aan zee woont: deze plant kan prima tegen zoute wind!

LAVENDEL – LAVANDULA Zoals veel kruiden uit het Middellandsezee- gebied is lavendel goed droogtebestendig. De gezellige paarse bloemen ruiken heerlijk!

KATTENKRUID – NEPETA FAASSENII ‘SIX HILLS GIANT Niet alleen katten, maar ook bijen en hommels zijn dol op de geur van kattenkruid. Een uitstekende bodembedekker die onkruid onderdrukt en lang paars bloeit.

VETKRUID – SEDUM ‘HERBSTFREUDE Deze bekende vetplant wordt zo’n 60 cm hoog. Bloeit in september met roze bloemen waar vlinders dol op zijn. Ook andere Sedum soorten zijn erg goed droogtebestendig.

Deze inhoud is mede mogelijk gemaakt door Rotterdams Weerwoord, Amsterdam Rainproof, Milieu Centraal, Stichting Steenbreek en IVN Natuureducatie. Deze lijst is opgesteld door Stichting Steenbreek.

Hoe wip je tegels?
Hoe maak je een boomspiegel?
Hoe maak je een Geveltuin?
Wat te doen met je tegels?