Tijs van Ruth, 17 augustus 2023
Belangrijk om te weten is dat ik wel de kartrekker ben van de TonTuin, maar dat de blauwe ton mede door veel mensen tot het succes is geworden dat het nu is.
Aanleiding
In 2019 lanceerde WaterLeider Natte Krat, een waterbergende plantenbak die naast de praktische functie vooral ook in te zetten was als praatstuk. Een ding dat laat zien dat regenwater naar planten moet en niet in het riool. De aandacht voor het project was enorm, maar de resultaten in aantal geplaatste kratten waren niet in verhouding tot de respons op social media en uitingen in landelijke pers. Te duur is vaak gehoord en de omvang zal ook parten hebben gespeeld. Plus het uitgesproken design van ontwerper Bas Sala dat niet bij iedereen in de smaak viel. Daarbij berust het gebruik van de naam Natte Krat bij de ontwerper, waardoor wijzigingen als een kleinere versie niet doorgevoerd konden worden onder dezelfde titel. Mijn vrouw adviseerde eerder al om het kleiner en simpeler te houden. Makkelijker te behappen in het maakproces en zal vanwege de omvang makkelijker te plaatsen zijn.
Ronald Tol
Kort na een item op RTL4 werd ik benaderd door toenmalig gebiedscommissielid van Charlois Ronald Tol (Leefbaar Rotterdam). Die een opdracht gaf om een natte krat versie te maken die de stenige wijken in zijn gebied zouden opfleuren en voor meer waterberging zouden zorgen. Zijn opdracht was om het betaalbaar te houden en hoe lager de prijs hoe meer er geplaatst konden worden. Hij zorgde voor een budget van 25.000 euro waardoor we flinke productie konden draaien en maar liefst 250 tonnen hebben gemaakt en inmiddels geplaatst. Zelf gaf hij aan dat de blauwe transportvaten wel een optie was om te verkennen, omdat ze vaak in volkstuinen zag als watervat. Dat is m ook geworden, want hij is makkelijk te krijgen in de Rotterdamse haven, circulair (upcycle) en betaalbaar.
Vlak voordat de eerste 10 tonnen feestelijk geplaatst zouden worden overleed Tol plotseling aan de gevolgen van een hartsilstand. Hij heeft de eerste modellen nog zien binnenkomen in de opslag bij Van Leeuwen recycling waar we in drie zeecontainers de voorraad mochten opslaan, maar het feestelijke moment is er voor hem nooit van gekomen.
Ideeën samengevoegd
Het geintje dat er met een katoenen lont water wordt opgezogen tot het plantdeel herhaal ik nog een keer. Wel bleek na onderzoek dat na 3 jaar het touw is weggerot. Precies genoeg tijd voor nieuwe planten om letterlijk te aarden en sterk genoeg te zijn bij langere droogte. Die plantenbak bovenop was het idee van teamlid Seimen. Ik zocht me een ongeluk naar circulaire bakken die je erin kon hangen. De leverancier vertelde dat hij de bovenkant loszaagt om er een kraan in te kunnen zetten en dan andersom terugplaatste. Nog ging er geen belletje bij me rinkelen, maar wel bij Seimen. Hij zei als je nu lager inzaagt en dat omdraait, heb je gelijk je plantenbak. Doorvoer tussen vlies en waterbak moet 40mm zijn vertelde eerder al Grad van Heck van Groendak. Toeval de doppen van het bondelvat hebben al die doorsnee, dus losdraaien is genoeg.
En dan die naam… TonTuin lag voor de hand, tuinton ook. En tegelijkertijd was er een project in Rotterdam Middelland waar ik bij betrokken was waarvoor Ruud Reutelingsperger de naam Ton Tuin bedacht omdat bewoners een geveltuin met ton kregen aangeboden als een twee-eenheid. Ik mocht hem inzetten voor de ton, zelfde woorden, maar dan aanelkaar. Dezelfde Ruud bedacht ook de kwinkslag meer blauw op straat… De sticker is ontworpen door Superduo, kunstzinnig en waterbewust ontwerpteam met Judith en Genevieve en wordt gedrukt door 2Stick die me leerde beletteren. En last but not least, de plantenlijst is samengesteld door NME Haarlem
Van 10 naar 1.000 in drie jaar
Het project liep bijna stuk. De tonnen voor Charlois stonden te verstoffen in de zeecontainers. Hetgeen dat Ronald Tol zou regelen met betrokken partijen werd niet door een ander opgepakt. De animo bij particulieren was nog laag en er werd wel heel vaak genoemd dat ie wel erg blauw was…. Ik heb een paar demo’s uitgedeeld en bedacht een opzet met een workshop. En op een dag belde Rick Timmer, iemand die Ronald goed kenden en graag het project wilde oppakken! In korte tijd zette hij alles in gang om de tonnen uit de delen in o.a. Slinge, Wielewaal en Pendrecht. Tegelijkertijd werden er eindelijk workshops geboekt. De eerste leverde weer publiciteit op en dat zorgde weer voor meer aanvragen. Eerst in Rotterdam, later ook in Haarlem dankzij teamlid Laura en sinds kort ook in Zwolle door partner op inhoud Jenifer van Amfibia. Grotere organisaties als Amsterdam Rainproof en wijkcomites of buurtinitiatieven zorgden voor een nog grotere productie tijdens workshops. Tijdens 1 sessie worden er 10 gemaakt. Die 10 worden weer meegenomen door cursisten die hem trots laten zien en vaak op straat zetten!
En naast de workshops nam door het vergroten van de bekendheid de vraag toe van particulieren. Die konden bediend worden door het in 2020 opgezette programma Het Regent Tonnen. En sinds vorig jaar is Opzoomer Mee klant die de TonTuinen afneemt als buurtton. Ook hierdoor steeg het aantal geplaatste tonnen. Op het moment van schrijven zitten we op 1.026 stuks die gemaakt zijn. Waarvan 2/6 gemaakt tijdens workshops, 3/6 afgenomen in grotere aantallen en 1/6 via 1-op-1 verkoop.
Toekomst
De vraag naar andere kleuren neemt ietsje toe, maar het grappige is dat mensen nu zo gewend zijn aan het blauw dat het een soort geuzending is geworden om juist een knalblauwe ton in je tuin of op de stoep te parkeren.
Wel kijken we naar andere mogelijkheden die uitgevoerd gaan worden in o.a. Delft, Leiden, Rotterdam en Utrecht. Zo maken we combinaties met andere waterbuffers. Worden er meerdere TonTuinen gekoppeld om gezamenlijk een groot volume te realiseren. En we gaan het dak op. De plek waar tegenwoordig vaker groen te vinden is, maar nog geen waterreservoir voor dat groen. En daarmee zijn we er wel als afsluiter. Blauw voor het groen, daar is het me allemaal om te doen.